W momencie podjęcia zatrudnienia musimy podpisać umowę z pracodawcą. Rodzaj oferowanej umowy jest często głównym kryterium przy ocenie czy dana oferta pracy nam odpowiada. Umowy wynikające ze stosunku pracy możemy podzielić na umowy należące do grupy umów o pracę oraz umowy cywilnoprawne. Umowy o pracę są to najczęściej spotykane umowy, zawierają jasno określone prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika oraz są regulowane przez Kodeks Pracy. Do zawarcia takiej umowy dochodzi w wyniku dwustronnej czynności prawnej w ramach której pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Umowa o pracę musi spełnić następujące warunki:
– Umowa musi zostać zawarta w formie pisemnej;
– Rodzaj wykonywanej pracy musi być określony w umowie w sposób niebudzący wątpliwości;
– Umowa musi określać miejsce wykonywania pracy;
– W treści umowy musi zostać określone wynagrodzenie za pracę;
– Umowa musi zawierać wymiar czasu pracy oraz dzień rozpoczęcia pracy.
Umowa o pracę generuje szereg kosztów dla pracodawcy. Oprócz wynagrodzenia pracownika, pracodawca musi również zapłacić zaliczkę na podatek dochodowy, opłacić składki ZUS takie jak składki emerytalne i rentowe, składka zdrowotna, składka chorobowa, składka wypadkowa. Dodatkowo odprowadzane są składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Emerytalny
Najczęściej spotykanymi rodzajami umów o pracę zawieranymi pomiędzy pracownikiem a pracodawcą są: umowa o pracę na okres próbny, umowa o pracę na czas określony, umowa o pracę na czas nieokreślony, umowa na zastępstwo i umowa na czas wykonania określonej pracy. Każda z tych umów tworzy odrębne warunki pracy odczuwalne zarówno przez pracodawcę jak i pracownika.
Umowa na okres próbny to umowa zawierana na okres obejmujący maksymalnie trzy miesiące. Jest umową poprzedzającą zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony. Nie zobowiązuje ona pracodawcy do dalszego zatrudnienia pracownika po jej wygaśnięciu.
Umowa o pracę na czas określony zawierana jest pomiędzy pracodawcą i pracownikiem na okres czasu zapisany w tejże umowie. Ważną kwestią jest to, że umowa o pracę zawierana po raz trzeci musi już być umową na czas nieokreślony. Umowę o pracę na czas nieokreślony można rozwiązać poprzez wypowiedzenie tej umowy.
Umowa na zastępstwo jest zawierana między pracodawcą a nowym pracownikiem na czas nieobecności innego pracownika i wygasa wraz z jego powrotem do pracy.
Kodeks pracy pozwala na zawarcie umowy jedynie na czas potrzebny do wykonania konkretnego zadania przez pracownika i jest to umowa na czas wykonania określonej pracy. Umowy cywilnoprawne zawierane między pracownikiem a pracodawcą to umowa zlecenie i umowa o dzieło.
Umowa zlecenie nie daje pracownikowi praw wynikających z Kodeksu Pracy. Poprzez jej zawarcie pracownik zobowiązuje się do wykonywania danej czynności. Nie daje ona pracownikowi prawa do płatnego urlopu ani płatnych nadgodzin. W przypadku zawarcia umowy zlecenia ze studentem, który nie ukończył 26 roku życia lub z emerytem zleceniodawca nie ma obowiązku opłacania składek ubezpieczenia społecznego ani zdrowotnego. Jednak jeżeli zleceniobiorca nie spełnia tych wymagania to pracodawca ma obowiązek opłacania składek zdrowotnych i społecznych. Opodatkowanie umowy zlecenia jest zależne od kwoty wynagrodzenia zawartej w umowie. Jeżeli jest ono wyższe niż 200 zł to podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych
Umowa o dzieło tak jak w przypadku umowy zlecenia nie zapewnia pracownikowi praw wynikających z Kodeksu pracy. Pracownik poprzez zawarcie tego rodzaju umowy zobowiązuje się do wykonania określonego w niej dzieła. Pracownik pracujący w oparciu o umowę o dzieło musi pamiętać o tym, że we własnym zakresie odprowadza składki ZUS.
Podejmując zatrudnienie musimy przeanalizować nasze oczekiwania wobec pracodawcy dotyczące preferowanego przez nas rodzaju umowy. Często pracodawcy chcąc zmniejszyć koszty zatrudnienia pracownika proponują mu umowę cywilnoprawną pomimo występowania przesłanek do zawarcia umowy o pracę.
